Amerikalı siyahlar köklerini araştırıyor
Amerikalı siyahlarda yeni eğilim, köklerinin nereden geldiğini belirlemek.
ABD’de Baba Tarafı Kenyalı Barack Obama’nın Başkan Seçilmesi, Aktör Isaiah Washington’un Atalarının Sierra Leone’den Geldiğini Dna Testiyle Kanıtlaması, Bu Konuda Teşvik Edici Yayınların Yapılması, Siyah Amerikalıları Afrika’daki Köklerini Aramaya Yöneltti.
Afrikalı Amerikalılar, Kara Kıta Ülkelerinden Elde Edecekleri Vatandaşlık Hakkının, Köleliğin Açtığı Yaraya Merhem Olacağını Düşünüyor.
“Köklerinizin izini sürün”, “Atalarınızın yurdunu keşfedin”, “Ailenizin hikâyesini öğrenin”, “Tarihin bir parçası olun”… Bu sloganlar siyah Amerikalılara yönelik. Son dönemde Afrikalı Amerikalılar arasında, Afrika’nın hangi ülkesinden geldikleri, hangi etnik gruba mensup oldukları, atalarının şeceresi, yeniden kara kıtaya yönelme gibi eğilimlerin güçlendiği gözleniyor. Baba tarafından Kenyalı Barack Obama’nın ABD başkanı seçilmesi, siyah Amerikalılarda bu trendi daha da arttırdı. Gerçi ABD’de 1960’larda sivil haklar için ortaya çıkan “Siyah Bilinç Hareketi”, aynı zamanda siyahların köklerine dönüş fikrini de uyandırmıştı, ama uzun yıllar bu konuda fazla bir gelişme olmamıştı.
Aktör Isaiah Washington (45) bu yakınlarda, köklerini Afrika’da arayıp bulan ve Afrika’ya dönüş eğilimine öncülük eden isimlerden biri. Çocukluğunda onun için Afrikalılar; önlerinde bir bez parçası, burunlarında kemik, ellerinde mızrak olan kara kıtanın yerlileriydi. Ne annesi köklerinin Afrika’ya dayandığından söz etmişti ona, ne de okulda bu koca kıta hakkında doğru dürüst bir şey öğretilmişti.
Sadece haberlerden bu kıtada sefalet, hastalık, yolsuzluk ve savaşların hüküm sürdüğünü biliyordu. Ama son zamanlarda “Afrika tutkunu” olup çıkmıştı. Ve bu tutku onu, Sierra Leone vatandaşlığını elde etmeye kadar götürdü. Ancak bu mutlu sona ulaşması için bilinmezlerle dolu yollardan geçmesi gerekti. Isaiah Washington’un Sierra Leone vatandaşlığı süreci 2005 yılında DNA testi yaptırmasıyla başladı. Neden sonra, ülkedeki iki büyük etnik gruptan biri olan Mende’ler ile ırki bağı kanıtlandı. Çifte vatandaşlığa hak kazanan sanatçı, atalarının anavatanında bir köyün şefi bile ilan edildi.
DNA testi ile kesin sonuç şartı
ABD’li siyahları DNA testleri yaptırarak soylarının Afrika’nın neresinden geldiğini öğrenmeye teşvik eden bir medya da ortaya çıkmış durumda. Afrikalı ABD’liler artık köklerini keşfetmenin verdiği dürtüyle sıkça Afrika ülkelerine gidiyor, orada insani yatırım yapıyor, profesyonel iş ortaklıkları kuruyor ve çifte vatandaşlık elde ediyor. Afrikalı Amerikalılardaki bu eğilimin Obama’nın başkanlık döneminde iyice görünür hale geldiğini belirten kimi siyah yorumcular, Obama’nın daha avukat sıfatı taşırken 2006’da Kenya’daki baba evini ziyaretine medyanın verdiği önemin de birçok siyahta köklerine dönüş isteğini canlandırdığını anlatıyor.
Afrika’daki köklerini merak eden siyah Amerikalılar, şecerelerinin tespiti için bilimsel yollara başvuruyor. DNA testlerinde tam ve kesin sonuç, olmazsa olmaz bir şart. Köklerinin arayışı içindeki siyahlarda DNA testlerine olan yoğun talep, bu konuda uzman laboratuvarlardaki iş hacmini de arttırdı. Bunlardan biri Washington’da faaliyet gösteren African Ancesty Inc. Bu kurumun başkanı Gina M. Paige, Afrika asıllı 25 bin kişinin genetik verilerine dayanarak, 15 bin siyaha DNA testi yaptıklarını söylüyor. African Ancesty Inc. Bilim Müdürü ve Şikago Üniversitesi’nde tıp profesörü Rick Kittles, sahip oldukları verilerin testlerden kesin sonuç almayı garanti ettiğini söylüyor ve “Bu testler sayesinde kimi siyahlar, kara kıta ile bağları sıkılaştıracak yeni bir yol olan çifte vatandaşlığı keşfettiler” diyor.
African Ancesty Inc’e DNA testi için başvuranlar arasında Amerikan televizyonlarında sohbet programlarının yıldızı Oprah Winfrey, filmlerinde siyahların hak mücadelesini işleyen yönetmen Spike Lee, müzisyen Quincy Jones,aktrist Whoopi Goldberg gibi ünlüler de var.
Massachusetts Üniversitesi’ndeki “African American DNA Roots Project” adlı kuruluşun eşbaşkanı Bruce Jackson ise “DNA testi için o kadar çok başvuru yapıldı ki, ancak iki yıl sonra yeni başvuruları kabul edebiliriz” diyor. Jackson, DNA’ların şaşmaz şekilde saptanması için Afrikalıların genetik profilini kapsayan dünya veri bankasının geliştirilmesini temenni ediyor. Yeni Dünya’ya köle ticareti, 15. yüzyıl sonlarında Amerika’ya ulaşılmasıyla başladı, 19. yüzyıl ortalarında sona erdi. O dönemde, bugünkü sınırlarıyla bilinen ülkeler yoktu. Dolayısıyla bir Amerikalı siyahın Afrika’nın hangi bölgesinden geldiğini bilimsel olarak saptamak çok zaman ve araştırma gerektiriyor.
Çifte vatandaşlık için lobi
Siyah Amerikalılar şecerelerini keşfetmenin peşine düşerken, kara kıtada köklerinin yerini DNA testiyle belirleyenlerin, Afrika ülkelerinde çifte vatandaş olması için lobi çalışmaları da sürüyor. Kaliforniya Devlet Üniversitesi’nde siyaset bilimi dersi veren Anthony Archer, Afrika ülkelerini, siyah Amerikalılara çifte vatandaşlık vermeye iknaya çalışıyor. Archer da Afrika ile yeniden bağ kurmak için yıllarca hafta sonlarını şecere arşivlerini incelemekle geçirmiş.