Her Gün Uyandığınızda Nasıl Motive Olursunuz?
Pazartesi sabahı alarmınız çaldı. O anda nasıl motive olacağınızı biliyor musunuz? Gözlerinizi ilk açtığınızda aklınıza gelen düşünce nedir?
Kalkıp işe gitmek size heyecan mı veriyor yoksa şimdiden önünüzdeki gün ve haftayı mı düşünüyorsunuz?
Cevabınız ne olursa olsun, kendinize şu soruyu sormalısınız:
‘Sizi motive eden şey nedir?’ Pazartesi gününüz hakkında sizi olumlu veya olumsuz hissetmeye iten şey nedir? Nasıl motive olacağınızı bilmek istiyorsanız okumaya devam edin.
Motivasyon Nedir?
Yıllardır aynı şeyi yapan ve bu monotonluk, durgunluktan hiç de şikayet etmeyen insanları tanıyor olabilirsiniz. Özel hayatlarında, iş hayatlarında veya kişisel çabalarında olsun, “daha iyi” bir şeye doğru ilerleme gayretinde bulunmadan gayet iyi geçiniyor gibi görünüyorlar. Ya da gerçekten öyle mi görünmeye çalışıyorlar?
Bir diğer yandan, olumlu olana odaklanan, hedef belirlemeye çalışan ve kendilerini sürekli olarak daha ileriye, daha yükseğe doğru iten bireyleri de bildiğinize eminim. İşyerinde terfiler almak, iyi bir aile kurmak, evlilik yıldönümlerini kutlamak, daha fazla seyahat etmek veya tekrar bir üniversite okumak olsun, bu insanlar sürekli olarak hayatlarını iyileştiren, onlara yaşam enerjisi veren bir şeye doğru ilerliyor gibi görünüyor.
Peki bu iki insan arasındaki fark ne olabilir?
Yapabileceğinizi hissettiğiniz tek bir şey var: Motivasyon. Sizi hedeflerinize ulaşmak için zorlukların ve engellerin üstesinden gelmeye iten güç.
Motive olmadan, birkaç başarısız denemeye şahit olabilirsiniz belki de yolunuza çıkan ilk zorlu engelde hemen pes edeceksiniz. Belki de daha yolun yarısında iken pes edeceksiniz. Mutsuz ilerlemektense hiç ilerlememeyi tercih edeceksiniz.
Farkında olun ya da olmayın motive olmak hayatınızda yer alan ve size çok büyük enerji veren bir güçtür. Bu güç mükemmel olmak ve günlük rutininizden gerçekten zevk almak için kullanılması gerekir. Kendinizi “Motive olmaya ihtiyacım var.” diye düşünürken bulursanız, atabileceğiniz belirli adımlar vardır.
İlginçti ki çoğu kişi motivasyon kelimesini aşırı genelleme hatasına düşebiliyor. Bazen motive olmayı veya motive olmamayı basit bir “evet” veya “hayır” durumu olarak düşünüyoruz.
Ancak motivasyon bir geçiş değil tam aksine motivasyon bir akıştır.
Motivasyon Akışı
Motive olmak için yüzeyin ötesine dalmanız icap eder. Sadece motivasyonel bir alıntı okumak, arkadaşlarınız ya da mentörünüz tarafından teşvik edilmek ya da kısa bir yapılacaklar sıralaması yazmak uzun solukta sürdürülebilir motivasyon oluşturmanıza yardımcı olmaz.
Ulaşmak istediğimiz motivasyonu Dünyadaki bütün canlı yaşamına sürekli bir enerji akışı sağlayan Güneş gibi düşünebilirsiniz. Tıpkı Güneş gibi, “motivasyon motorunuz” da çekirdekten başlayıp yüzeye, yukarı doğru yayılan farklı katmanlara sahiptir. Yüzey, gözünüzle gördüğünüz şeydir. Ancak gerçek süreç ise çekirdekten yönetilir ki bu da en önemli kısım.
Kendi kendine yetebilen bir motivasyon motoru oluşturabilirseniz hayatınızda karşınıza çıkan şeylere daha fazla anlam yükleyebilecek ve yaşadığınız her dakikanın tadını çıkarabileceksiniz. Bu da hayattaki rollerinizi ve sorumluluklarınızı daha çok istekli şekilde yapmanıza olanak sağlayacaktır.
Yukarıda belirttiğimiz motivasyon motorunu üç bölüme ayırarak bu motivasyon akışını daha iyi anlamanıza yardımcı olalım:
- Çekirdek – Amaç
- Destek – Etkinleştiriciler, pekiştireçler
- Yüzey – Teşekkür
Dış Katman: Yüzey
Teşekkür olarak da bilinen en dış katman, sizi motive eden veya edebilecek her türlü dış pekiştirmeyi, dış tetikleyicileri kapsar. Övgüler, ödüller, küçük bir tebessümü bile bu katmanda değerlendirebiliriz.
Teşvik, geri bildirim ve yapıcı eleştiri yoluyla motive olmanıza duygusal destek olabilir. Sizinle aynı amacı hedefleyen veya yükü paylaşan ortak arkadaşlarınızı yanınızda bulundurmanız veya size yakın tutmanız motive olmanıza olanak sağlayan dış katman olarak öne çıkabilir.
Yakın zamanlarda yapılan bir araştırma ödüllerin kişisel motivasyon üzerinde olumlu bir etkisi olduğuna fakat ödül ile hedeflenen şey tatmini arasında anlamlı bir ilişki bulunmadığına işaret etti.
Bu sebeple ödüllerin sizi motive edeceğini ancak istenmeyen bir durumda da sizi motive etmeyeceklerini bilmeniz önemlidir.
Bu genellikle diğer insanlara baktığınızda yüzeyde yani dış katmanda gördüğünüz şeydir. Aldıkları dış kabul, saygı ve tanınmayı dışa vurduklarına şahit olabilirsiniz.
Orta Katman: Destek
İşin özünde, motivasyon motorunun ikinci katmanı (Etkinleştiriciler ya da pekiştireçler olarak da bilinir) hedeflerinizi destekleyen şeydir. Sahip olduğunuz motivasyon özünü büyütebilir veya ortaya çıkardığınız ivmeyi hızlandırabilirler. Temel olarak, işlerin sorunsuz gitmesi ve hedefe ulaşmanız için uygun koşullar yaratırlar.
Motivasyonu nasıl bulacağınızı bilmek istiyorsanız, olumlu pekiştireçlere yönelmeli ve olumsuz pekiştireçleri hayatınızdan çıkarmalısınız. Bu, arkadaşlarınızı ve ailenizi veya hayatta oluşturduğunuz herhangi bir destek ağını içerebilir. Ortaya attığınız fikre her zaman karşı çıkan, sürekli yıkıcı eleştiriler yapan, suratı asık gezen arkadaşlar veya aile bireyleri gibi…
İç Katman: Çekirdek
En önemli olan ve motivasyon akışınızın arkasındaki gerçek itici güç, en içteki özünüz, amacınızdır. Amacınız hedef olarak kendiniz için belirlediğiniz şey, motive olanları motive olmayanlardan, başarılıları başarısızlardan ayıran şeydir.
Motivasyonel çekirdeğiniz amacınızdır ve iki şey tarafından sürdürülür: bir anlamı olması ve sürekli ileri doğru hareket ettirecek güce sahip olmak. Bu ikisini temel alırsanız sürekli olarak motivasyon enerjisini besleyecek bir güce sahip olursunuz.
Ana Motivasyonunuzu Sürdürmek
Hedefinizin anlamı olması basittir. Motivasyonunuzu nasıl bulacağınızı öğrenmek istiyorsanız kendinize bir soru sormayı deneyin: Bunu neden yapıyorum?
Neden belirli bir hedef peşindesiniz? Nedeniniz belirsizse veya tam olarak net değilse, motivasyon enerjiniz yerinde saymaya devam edecektir. Motive olmak size bir şeyler yapmak için enerji sağlarken, bu enerjinin bir yere odaklanması gerekir. Yani hedefinizin bir anlamı olmadan, enerjinizin odaklanacağı bir yön yoktur.
Yine de anlamlı bir hedefe sahip olmak, dünyayı değiştirmeniz veya toplum üzerinde büyük bir etkiye sahip olmanız gerektiği anlamına gelmez. Anlamlı çalışmanın sırrı basittir: Sizin için önemli olan bir şeye veya birine değer katmalıdır.
Bir kartopu gibi yuvarlanarak ilerlemekten gelen motivasyon ivme yaratır. Yani bunu sürdürmek için ilerlemeye devam etmelisin. Durmak hedefinize ulaşmanıza fayda etmez.
İlerlediğiniz durumun farkına varmanız için bu ilerleyişin çok da büyük olması gerekmiyor. Küçük miktarlarda bir ilerleme de ilerlemeye devam ettiği sürece sizi motive etmeye devam edebilir.
Kontrol listeleri veya kilometre taşları gibi basit bir ilerleme göstergesi oluşturmak, küçük ya da büyük kazançlarınızı görselleştirmenin harika bir yolu olarak görünebilir. Beyninizin onları tanıması ve kabul etmesi için tetikler, pekiştireçler sizin için küçük motivasyonel enerji artışı sağlar.
Bu yüzden örneğin video oyunları çok bağımlılık yapar. Her yerde ilerleme göstergeleriyle doludurlar ve sizi sürekli sonraki seviyeye ilerlemeye teşvik ederler. Burada bahsettiğimiz ilerleme tamamen sanal olsa da, beyninizdeki motivasyon merkezlerini tetikleyebilirler.
Bugünden Başlayarak Motive Olun
1. Bugün Hareket Geçmek için Bir Şeyler Bulun
Neden hemen şimdi biraz zaman ayırıp şu anda bulunduğunuz yerin hızlı bir betimlemesini yapmıyorsunuz? Örneğin; hayatınızda daha fazla ilerlemek istediğiniz bir alanı ele alın.
Mesela şu anki işiniz olabilir. Nedeninizle başlayın. Bulunduğunuz işte neden bulunduğunuzun nedenlerini yazın. Bu işe başlamak için sizi tetikleyen şey neydi?
Ardından, Motivasyonunuzun çekirdeğini düşünün yani, amacınız. İşinizde size anlam veren şeyin ne olduğunu ve sizi hayatta bu iş aracılığı ile ileriye taşımaya yardımcı olacak bazı şeylerin neler olduğunu yazın.
Bu noktalara sahip olduğunuzda bir karşılaştırma yapmanız mümkün olabilir. Şu anki işiniz yazdığınız amaca yönelik ilerleme kaydetmenize yardımcı oluyor mu?
Eğer öyleyse, doğru yoldasınız demektir. Eğer değilse hiç panik yapmanıza gerek yok. Bunu aşmanıza yardımcı olabilecek araçlar var.
Olumsuza odaklanmamak için elinizden geleni yapmalısınız. Hedeflerinizi gözden geçirdikten sonra küçük de olsa kendinizi olumlu bir yöne hedefleyin.
2. Yaklaşım Tarzınızı Değiştirin ve Vazgeçmeyin
Herhangi bir şey yolunda gitmediğinde, nasıl motive olacağınızı öğrenmek istiyorsanız, biraz zaman ayırıp farklı bir şekilde yaklaşım aramak iyi gelebilir. Unutmayın aynı şeyi yaparak farklı sonuçlar beklemek çok yanlıştır.
Her şeyi doğru ve verimli bir şekilde yapıyor olabilirsiniz. Fakat böyle bir yaklaşım her zaman en iyi motive edici bir pekiştireç olmayabilir.
Eğer gerçekten hedefinize ulaşmak istiyorsanız, her zaman bir yol vardır.
Farklı bir yaklaşım tarzı sizin için işe yaramazsa hemen başka bir tane bulabilirsiniz. Bu şekilde tekrar ederek sizi hem motive edecek hem de istenen sonuçları elde edecek pekiştireci bulabilirsiniz.
Doğru yaklaşımı da bulamıyorsanız doğru motivasyon tarzınızı bulmak için motivasyon temellerine geri dönmeniz gerekebilir.
3. İlerleyiş Sürecinizi Tanıyın
Üzerinde çalışmakta olduğunuz her şey kolayca daha küçük parçalara ve aşamalara ayrılabilir. Çoğu büyük veya uzun vadeli olan hedefleri ve bunları gerçekleştirme süreçlerini daha küçük görevlere ve kilometre taşlarına bölmek size hız kazandıracak ve daha fazla motive edecektir. Bunu yapmanın birkaç nedeni vardır ve bunlardan biri ve en önemlisi de ilerlemenizi rahatlıkla izlemek ve sizi motive etmesine yardımcı olmaktır.
Çoğu etkinlikte ilerlemenizi otomatik olarak izliyorsunuz. Fakat motive olmak için ilerlemenizi yalnızca izlemek değil, tanımanız da gerekiyor. Takip, sadece sürecinizde belirli bir aşamaya ulaştığınızı not alarak da yapılabilir. Bu şekilde hem hedefinizin farkına varır, büyük resme bakar ve tam olarak nerede olduğunuzu ve yapacak daha ne kadar çok şeyiniz kaldığını anlayabilirsiniz.
Bu duruma örnek vermek gerekirse; bir kitap okuyacağınızı düşünelim. Her zaman içindekiler listesini inceleyerek başlayın. Bölüm başlıklarına aşina olun gözünüz alışsın ve bunların toplam sayısını aklınızda tutmaya çalışın. Bu, okurken ilerlemenizi takip etmeyi kolaylaştıracaktır. Başlamadan önce kitabınızın kaç sayfa olduğunu da unutmayın. Kitabı daha rahat bitirdiğinizi ve son sayfaya daha çabuk ulaştığınızı fark edeceksiniz.
Her şeyin bir anda ve hızlı olmasını istemek insanoğlunun doğasında vardır ve buna çoğu zaman engel olamayız. Karmaşık görevleri daha basit görevlere ayırmamıza rağmen her şey bitene kadar veya görev tamamen tamamlanana kadar tatmin olmayız.
Yine de birçok senaryoda olduğu gibi görev o kadar büyüktür ki böyle bir yaklaşım hedefinize ulaşmanıza daha çok uzun zaman varken tüm motivasyonunuzu tüketecektir. Bu nedenledir ki her zaman küçük adımlar atmak ve kaydedilen olumlu ilerlemeyi takdir etmek önemlidir. Kendinizi uzun vadede motive etmenin yolu budur.